5 franków SZWAJCARIA (1981) Porozumenie ze Stans

w centrum monety duży nominał: 5 / FR (franków); w górnym otoku: HELVETIA (łac. Szwajcaria); na dole rok wybicia 1981

w polu monety stylizowana głowa en face i prawa dłoń uniesiona w geście przysięgi; po lewej pionowo: STANS; po prawej pionowo data: 1481

gładki z wypukłym napisem: | ***DOMINUS | PROVIDEBIT | ********** (łac. Pan dostarczy i 13 pięcioramiennych gwiazd)

???  brak danych

w obiegu

Kurt Wirth

Eidgenössische Münzstätte / Monnaie fédérale (Mennica Federalna), Berno

1981

950 000

Moneta okolicznościowa o nominale 5 franków z 1981 r. upamiętnia 500-lecie Porozumienia ze Stans. W roku 1481 cała ósemka ówczesnych kantonów Szwajcarii popadła w konflikt związany z nierównym podzieleniem się reparacjami wojennymi. Kantony wiejskie zażądały równości prawnej z kantonami miejskimi. Delegaci spotkali się w mieście Stans i 22 grudnia wynegocjowano szereg ustaleń zrównujących prawa kantonów i uzgodniono nowe zasady zacieśniające współpracę pomiędzy kantonami. Porozumienie ze Stans tak wzmocniło Szwajcarię, że do sojuszu natychmiast dołączyły dwa kantony, a niedługo później kolejne trzy.

Łacińska inskrypcja "Dominus Providebit" została umieszczona na szwajcarskich monetach po raz pierwszy w 1716 r. Wg źródeł oficjalnych pochodzi ona prosto z łacińskiej wersji Księgi Rodzaju (22,8), w której Abraham mówi do swojego syna Izaaka: "Deus providebit sibi victimam holocausti, fili mi", co w oficjalnym polskim tłumaczeniu brzmi: "Bóg upatrzy sobie jagnię na całopalenie, synu mój". Nie śmiemy tłumaczyć tłumaczeń biblii, ale wydaje się, że w Starym Testamencie słowa "Dominus Providenti" użyte są raczej w sensie "Pan dostarczy... sobie ofiarę". Również słowo "Domini" użyte przez Szwajcarów zamiast oryginalnego "Deus" wskazuje na inne pochodzenie frazy. Słowa "Domini providenti" stały się w XVI w. mottem cesarza rzymskiego Maksymiliana II, ale w sensie dosłownym jako "Pan dostarczy... kiedykolwiek będzie ludziom czegokolwiek brakować". I to właśnie w ten niebiblijny sposób odczytują te słowa Szwajcarzy. Trzynaście gwiazd towarzyszących inskrypcji nie posiada głębszego sensu poza wypełnieniem długości rantu znakami - stwierdził w 1889 r. Edmund Platel, dyrektor mennicy w Bernie.