5 franków SZWAJCARIA (1985-1993)

w centrum monety popiersie pasterza w kapturze w prawo; w górnym otoku: CONFOEDERATIO HELVETICA (łac. Konfederacja Szwajcarska); perełki wzdłuż krawędzi rantu

w centrum monety herb Szwajcarii; powyżej nominał: 5 FR. (franków); w lewym otoku łodyga szarotki alpejskiej (Leontopodium alpinum), w prawym łodyga goryczki śniegowej (Gentiana nivalis L.); perełki wzdłuż krawędzi rantu

gładki z wklęsłym napisem: DOMINUS PROVIDEBIT ************* (łac. Pan dostarczy i 13 pięcioramiennych gwiazd)

???  brak danych

1 I 2004

Paul Burkhard (wzdłuż dolnej krawędzi awersu wklęsłymi literami podpis: P. BVRKHARD . INC^T - łac. INCĪDIT - wygrawerował)

Eidgenössische Münzstätte / Monnaie fédérale (Mennica Federalna), Berno (od rocznika 1986 znak mennicy: litera B na dole rewersu)

1985	4 015 750		+ 22 250 w zestawach rocznikowych
1986	7 051 600	B	+ 21 400 w zestawach rocznikowych
1987	7 000 100	B	+ 19 100 w zestawach rocznikowych
1988	6 999 250	B	+ 20 700 w zestawach rocznikowych
1989	4 999 500	B	+ 22 700 w zestawach rocznikowych
1990	1 017 000	B	+ 23 100 w zestawach rocznikowych
1991	508 000	B	+ 26 100 w zestawach rocznikowych pozostałą część nakładu przetopiono
1992	5 007 250	B	+ 20 300 w zestawach rocznikowych
1993	5 000 300	B	+ 16 400 w zestawach rocznikowych pozostałą część nakładu przetopiono

W roku 1976 w obiegu pojawiła się pierwsza pięciofrankowa moneta okolicznościowa z wklęsłym napisem na rancie. Dziewięć lat później zmieniono również rant pięciofrankowych monet obiegowych. Najprawdopodobniej ruch ten miał na celu oszczędności czasu produkcji. Decyzja okazała się jednak nietrafiona, ponieważ wklęsły napis jest zdecydowanie łatwiej podrabiany. Do obiegu trafiło tak wiele fałszywych monet z pasterzem, że pomysł porzucono. Roczniki 1991 i 1993 z wyjątkiem monet przeznaczonych do zestawów rocznikowych nie opuściły mennicy i zostały przetopione, a pozostałe monety tego typu oficjalnie wycofano w 2004 r. Monety okolicznościowe pomimo wklęsłej inskrypcji na rancie uznano za bezpieczne i pozostały w obiegu.

Postać pasterza na awersie monety jest mylnie utożsamiana z legendarnym bohaterem Szwajcarów - Wilhelmem Tellem. W 1919 r. na konkurs artystyczny na nowy rysunek awersu i rewersu szwajcarskich pięciofrankówek wpłynęły 542 projekty. Wśród nich szwajcarska Rada Związkowa (Bundesrat) wybrała dwie propozycje Paula Burkharda, które ten nazwał "Alpejski pasterz w długich spodniach" oraz "Alpejski pasterz z flagą" (widoczne poniżej). Rada Związkowa zarekomendowała jednak uproszczenie rysunku przez zredukowanie go do popiersia pasterza. Najlepszy projekt rewersu przygotował malarz z Berna - Rudolf Müller, lecz projekt ten został udoskonalony przez Burkharda i to Paul Burkhard przeszedł do historii jako samodzielny projektant nowej pięciofrankówki.


source: www.snb.ch

Łacińska inskrypcja "Dominus Providebit" została umieszczona na szwajcarskich monetach po raz pierwszy w 1716 r. Wg źródeł oficjalnych pochodzi ona prosto z łacińskiej wersji Księgi Rodzaju (22,8), w której Abraham mówi do swojego syna Izaaka: "Deus providebit sibi victimam holocausti, fili mi", co w oficjalnym polskim tłumaczeniu brzmi: "Bóg upatrzy sobie jagnię na całopalenie, synu mój". Nie śmiemy tłumaczyć tłumaczeń biblii, ale wydaje się, że w Starym Testamencie słowa "Dominus Providenti" użyte są raczej w sensie "Pan dostarczy... sobie ofiarę". Również słowo "Domini" użyte przez Szwajcarów zamiast oryginalnego "Deus" wskazuje na inne pochodzenie frazy. Słowa "Domini providenti" stały się w XVI w. mottem cesarza rzymskiego Maksymiliana II, ale w sensie dosłownym jako "Pan dostarczy... kiedykolwiek będzie ludziom czegokolwiek brakować". I to właśnie w ten niebiblijny sposób odczytują te słowa Szwajcarzy. Trzynaście gwiazd towarzyszących inskrypcji nie posiada głębszego sensu poza wypełnieniem długości rantu znakami - stwierdził w 1889 r. Edmund Platel, dyrektor mennicy w Bernie.