5 franków SZWAJCARIA (1986) Bitwa pod Sempach

w centrum monety w dwóch wierszach: CONFOEDERATIO / HELVETICA 1986 (łac. Konfederacja Szwajcarska i rok wybicia); u góry krzyż z herbu Szwajcarii; na dole nominał: 5 FR (franków)

w polu monety trzy głownie szwajcarskich halabard; w tle drzewce kilkunastu lanc wychodzące z lewej strony monety; po prawej stronie w dwóch wierszach: 1386 SEMPACH

gładki z wklęsłym napisem: DOMINUS PROVIDEBIT ************* (łac. Pan dostarczy i 13 pięcioramiennych gwiazd)

???  brak danych

w obiegu

Rolf Brem (podpis BREM pionowo wzdłuż halabardy na dole rewersu)

Eidgenössische Münzstätte / Monnaie fédérale (Mennica Federalna), Berno (znak mennicy: litera B na dole awersu)

1986

1 082 000

Moneta okolicznościowa o nominale 5 franków z 1986 r. upamiętnia 600-lecie bitwy pod Sempach. Bitwa była kolejną odsłoną konfliktu pomiędzy szwajcarskimi kantonami, a Habsburgami. W roku 1380 kanton Lucerna rozpoczął ekspansję terytorialną na habsburskie miasta. Habsburgowie zareagowali wysłaniem ekspedycji karnej z księciem Leopoldem III na czele. 9 lipca 1386 r. wojska Austriaków napotkały około wsi Sempach dwukrotnie mniejsze i gorzej uzbrojone siły szwajcarskich kantonów. Szwajcarzy jednak zaatakowali, przebili się przez lance przeciwnika i spustoszyli szeregi Habsburgów na dodatek zabijając księcia Leopolda. Austriacy po tej klęsce już nie wygrali żadnej innej bitwy i w 1394 r. podpisali pokój zrzekając się roszczeń terytorialnych do Szwajcarii. Bitwa pod Sempach okazała się zatem ogromnym krokiem do niezależności Szwajcarii.

W roku 1976 w obiegu pojawiły się pierwsze monety pięciofrankowe z wklęsłym napisem na rancie. Najprawdopodobniej ruch ten miał na celu oszczędności czasu produkcji. Decyzja okazała się jednak nietrafiona, ponieważ wklęsły napis jest zdecydowanie łatwiej podrabiany. Do obiegu trafiło tak wiele fałszywych monet, że pomysł porzucono. Standardowe monety pięciofrankowe z popiersiem pasterza i wklęsłym napisem na rancie wycofano w 2004 r. Monety okolicznościowe pomimo wklęsłego napisu uznano za bezpieczne i wszystkie pozostały oficjalnie w obiegu.

Łacińska inskrypcja "Dominus Providebit" została umieszczona na szwajcarskich monetach po raz pierwszy w 1716 r. Wg źródeł oficjalnych pochodzi ona prosto z łacińskiej wersji Księgi Rodzaju (22,8), w której Abraham mówi do swojego syna Izaaka: "Deus providebit sibi victimam holocausti, fili mi", co w oficjalnym polskim tłumaczeniu brzmi: "Bóg upatrzy sobie jagnię na całopalenie, synu mój". Nie śmiemy tłumaczyć tłumaczeń biblii, ale wydaje się, że w Starym Testamencie słowa "Dominus Providenti" użyte są raczej w sensie "Pan dostarczy... sobie ofiarę". Również słowo "Domini" użyte przez Szwajcarów zamiast oryginalnego "Deus" wskazuje na inne pochodzenie frazy. Słowa "Domini providenti" stały się w XVI w. mottem cesarza rzymskiego Maksymiliana II, ale w sensie dosłownym jako "Pan dostarczy... kiedykolwiek będzie ludziom czegokolwiek brakować". I to właśnie w ten niebiblijny sposób odczytują te słowa Szwajcarzy. Trzynaście gwiazd towarzyszących inskrypcji nie posiada głębszego sensu poza wypełnieniem długości rantu znakami - stwierdził w 1889 r. Edmund Platel, dyrektor mennicy w Bernie.