MALTA (od 2008) - maltańskie monety euro [EUR]

1 euro = 100 euro centów

Przygotowania do wprowadzenia wspólnej waluty trwały już od końca 1991 roku (spotkanie w Maastricht), w grudniu 1995 roku (w Madrycie) nadano jej nazwę "euro". Dnia 1 stycznia 1999 roku euro [EUR] stało się prawnym (choć wirtualnym) środkiem płatniczym w 11 krajach UE (Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy). W 2001 r. do systemu włączono też Grecję. Pierwsze monety zostały wybite już w 1999 roku, ale pieniądze euro fizycznie weszły do obiegu dopiero 1 stycznia 2002 roku. Strefę euro rozszerzano sześciokrotnie: w 2007 (Słowenia), 2008 (Cypr i Malta), 2009 (Słowacja), 2011 (Estonia), 2014 (Łotwa) oraz 2015 roku (Litwa). Dziś do strefy euro należy zatem 19 państw. Monety euro są emitowane również przez cztery małe państwa, które nie należą do UE, ale podpisały specjalną umowę z UE: Andora, Monako, San Marino oraz Watykan. Euro jest oficjalnym środkiem płatniczym również w Czarnogórze, Kosowie oraz we francuskich posiadłościach zamorskich. Obecnie około 340 mln ludzi posługuje się euro na co dzień.

Strony wspólne, czyli identyczne dla wszystkich monet w strefie Euro, zostały wybrane w wyniku konkursu wygranego przez Luca Luycxa. 7 czerwca 2005 zadecydowano o zmianie projektu strony wspólnej monet euro. Monety 10, 20 i 50 centów oraz 1 i 2 euro wyemitowane po 1 stycznia 2007 roku przedstawiają mapę Europy bez podziału na poszczególne państwa Wspólnoty. Monety z Włoch (w tym także z San Marino i Watykanu) oraz z Austrii i Portugalii przedstawiają nowszy motyw dopiero od 2008 r. Decyzją Europejskiego Banku Centralnego rewers każdej z monet strefy euro wybitej po 1 stycznia 2009 musi ukazywać nowszy wariant. Członkowie strefy Euro mają prawo do umieszczenia na swojej stronie narodowej dowolny motyw, jeśli tylko zachowają pierścień dwunastu gwiazd w otoku i umieszczą nazwę lub symbol państwa-emitenta.

1 stycznia 2008 r. Maltańczycy wymienili walutę narodową - lirę [MTL] na euro [EUR] w stosunku 0.4293 MTL za 1 EUR. Lira pozostała w obiegu do 31 stycznia 2008 r. Monety MTL można było wymieniać na euro w bankach do 1 lutego 2010 natomiast banknoty można wymieniać do końca 2018 roku.

Wzory maltańskich awersów zostały wybrane w głosowaniu telefonicznym. Bank Centralny Malty założył, że na monetach znajdą się trzy różne tematy i zaproponował zbiór 12 motywów, który poddano pod głosowanie. Wśród nich znalazły się: ołtarz w świątyni Mnajdra, figurki z kamiennego kręgu Xaghra, świątynia Ggantija, rzeźba Chrzest Jezusa Chrystusa ręki Giuseppe Mazzuoli; portal nad wejściem do dzisiejszej siedziby premiera Malty, fort St. Angelo, pomnik Wielkiego Oblężenia ręki Antonio Sciortino, aktualny herb Malty, personifikacja Malty narysowana przez Edwarda Caranuana Dingliego, mapa Archipelagu Maltańskiego z 1680 roku, fortyfikacja Valetty oraz widok na miasto Mdinę. Maltańczycy spośród tych motywów wybrali trzy najlepsze, jednak konkurs został skrytykowany za brak możliwości wyboru motywu krzyża maltańskiego. Bank centralny Malty zarządził wówczas drugą fazę konkursu, w której do zwycięskich trzech motywów dołączono krzyż maltański i poproszono o ponowne wybranie trzech najlepszych projektów. Do tej fazy głosowania projektant Noel Galea Bason przygotował plastyczne modele, które prezentujemy w kolejności od najbardziej do najmniej popularnego w drugiej fazie głosowania.

Rzeźba chrztu Chrystusa została w ten sposób odrzucona, a zwycięskie motywy krzyża maltańskiego, herbu Malty oraz ołtarz w świątyni Mnajdra po drobnych poprawkach widnieją na maltańskich monetach euro.